همان طور که از نام عملگر دستی مشخص است، این عملگرها به کمک نیروی دست عمل می کنند و ورود و خروج جریان به شیر را کنترل می نمایند. به طور کلی، حرکات پایه ای و کنترل جریان در یک شیر، به دلیل وجود تریم می باشد. این مجموعه قطعات شامل، ساقه، دیسک یا مجرابند و نشیمنگاه می شود. مجرابند، قطعه ای در داخل شیر است که توسط شفت (اِستم) جا به جا می شود. ساقه یا شفت شیر، قطعه ای از شیر می باشد که نیروی جابجایی مجرابند را جهت باز و بست کردن شیر، از خارج شیر به داخل شیر منتقل می کند. اولین شیر شبیه به شیر دروازه ای که باستان شناسان پیدا کردند، متعلق به مصریان اطراف رود نیل می باشد.
قطعات اصلی شیرآلات صنعتی (Main Part of industrial valves)
یک نکته مهم در مورد عملگرهای برقی این است که این عملگرها الزاما باید دارای دسته یا هندویل باشند. عملگرهای الکتریکی از یک موتور الکتریکی، سیستم کنترل، گیربکس و سوئیچ های حدی (Limit Switches) تشکلیل شده اند. برای مثال، اگر بخواهید یک شیر 26 اینچی را با دست خالی از حالت بسته به حالت باز تغییر دهید، دو الی سه ساعت زمان می برد. تست رادیوگرافی بیشتر به روی قطعات ریختگی به صورت رندوم انجام می شود.هدف از این تست بررسی عیوب ریختگی می باشد. تست مغناطیسی نه تنها عیوب سطحی و دهن باز را نشان می دهد، بلکه عیوب دهن بسته که در عمق 5 میلیمتر قطعه هستند را نیز مشخص می کند.
- شیرآلات اتوماتیک ( از جمله شیر یک طرفه، شیر اطمینان، و شیرآلاتهایی با عملگر برقی، پنوماتیک یا هیدرولیکی) برای باز و بسته شدن به نیروی دست احتیاجی ندارند.
- شیرآلات صنعتی، وسایلی هستند که وظیفه قطع، وصل و یا منحرف کردن جریان سیالاتی از قبیل، مایعات، گازها و حتی خمیرها را بر عهده دارد.
- در شیوه های ساخت شیرهای صنعتی، محصول مورد نظر کاملا به صورت صنعتی و بدون دخالت دست تولید می شوند.
- کاربردها شیرهای دروازه ای نوعی شیرهای باز و بسته شو هستند.
در ضمن از این شیرها، می توان برای تنظیم جریان هم استفاده کرد. مزیت این شیرها این است که فضای کمی را اشغال می کنند و قیمت بسیار مناسبی دارند. به صورت کلی، مکانیزم عملکرد این شیرها استفاده از یک مانع کروی در مقابل جریان می باشد.
شیر سماوری (Plug Valve)
تمامی شیرآلات صنعتی که برای راهاندازی (قطع و وصل) آنها از نیروی دست انسان کمک گرفته شود، شیرآلات دستی هستند. از این دسته از شیرآلات معمولا برای اتصال و قطع جریان، تنظیم، کنترل و جلوگیری از انحرافات جریان استفاده میگردند. این نکته را مد نظر داشته باشید که شیرآلاتی که برای قطع و وصل به کار میروند نباید برای کنترل جریان و انحراف نیز استفاده گردند. یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی نوع دروازهای میباشد. این شیرها در اصل همان آببندهایی هستند که در تمامی مکانها مورد استفاده قرار میگیرند. شیرآلات معمولا شامل طیف گسترده ای از ویژگی ها می باشند و کاربرد های بسزایی دارند.